Verstoord darmmicrobioom (dysbiose)

Het darmmicrobioom (of darmflora) is de verzameling van bacteriën, virussen, schimmels en andere micro-organismen die in het maag-darmkanaal leven. Dit microbioom, dat voornamelijk uit darmbacteriën bestaat, heeft verschillende functies (microbiome-center.nl):

  • Het reguleren van het immuunsysteem en bescherming bieden tegen ziekteverwekkers: Gezonde darmbacteriën helpen ziekteverwekkers te bestrijden en chronische ontstekingen te voorkomen.

  • Stofwisseling en voedingsopname: Darmbacteriën helpen bij het afbreken van voedsel en de productie van vitamines (zoals B-vitamines en vitamine K). Ze produceren korteketenvetzuren (KKVZ), die belangrijk zijn voor de energievoorziening en darmgezondheid.

  • Darm-hersenas: Het microbioom communiceert met de hersenen via de zenuwbanen en chemische signalen. Een verstoring kan effect hebben op stemming en cognitieve functies.

  • Darm-longas: Het microbioom beïnvloedt ook de longgezondheid via complexe interactie tussen de micro-organismen onderling en met het immuunsysteem van de gastheer.

Figuur 3    Dysbiose in de darm bij Long COVID (Lau, 2025)

Verschillende studies zijn gedaan naar de rol van het darmmicrobioom bij het ontstaan van LC. Een groep onderzoekers uit Hongkong heeft recent een overzicht van deze studies gepubliceerd (Lau, 2025). Zij hebben ontdekt dat mensen met Long COVID vaak een verstoorde samenstelling van darmbacteriën hebben (‘dysbiose’), die mogelijk bijdraagt aan hun langdurige klachten (Figuur 3).

Welke darmbacteriën vallen op? In Figuur 3 staan de bacteriën die juist meer (­+) en juist minder (¯) aanwezig zijn bij LC. De bacteriën die vaker voorkomen bij LC zijn de slechte bacteriën en worden geassocieerd met ontstekingen en verergering van klachten. De bacteriën die minder voorkomen zijn juist ontstekingsremmend en gunstig voor de darmgezondheid. Ook schimmelgroei en andere verstoringen in de darmflora zijn gevonden. Deze veranderingen in darmflora gaan samen met een breed scala aan langdurige symptomen, zoals:

  • Ademhaling: hoesten, kortademigheid

  • Hart en vaten: hartkloppingen, pijn op de borst

  • Darmen: diarree, verstopping

  • Psychisch: angst, slaapproblemen

  • Cognitief: geheugenverlies, concentratieproblemen

  • Spieren/gewrichten: spierpijn, gewrichtspijn

  • Huid: uitslag, haaruitval

  • Algemeen: extreme vermoeidheid, malaise

Conclusie: Bij mensen met LC is het evenwicht van de darmbacteriën verstoord. Slechte bacteriën nemen toe, terwijl goede bacteriën juist afnemen. Dit gaat samen met klachten in meerdere organen, van darmen tot hersenen. Hierdoor wordt het darmmicrobioom steeds vaker als belangrijk aanknopingspunt gezien voor verder onderzoek én mogelijke behandeling (zie onder ‘Hoe behandel je Long COVID’: verstoord darmmicrobioom).