Hoe ontstaat Long COVID

Auteur: Eefje van ‘t Hof
Mei 2025

Long COVID (LC), ook vaak Post COVID genoemd, is een jonge ziekte waarover enkele jaren terug nog vrijwel niets bekend was. Gelukkig is de kennis over deze ziekte snel aan het groeien. De laatste jaren zijn wereldwijd veel wetenschappelijke publicaties verschenen, waaronder een groot deel over allerlei factoren die bijdragen aan het ontstaan van LC. We weten inmiddels dat LC een ingewikkelde aandoening is die meerdere lichaamssystemen tegelijk kan beïnvloeden. Vaak ziet men een samenloop van verschillende ontregelingen in het immuunsysteem, zenuwstelsel, de stofwisseling en/of het vaatstelsel. De onderliggende ziekteprocessen lijken elkaar te versterken, wat kan leiden tot een diversiteit aan symptomen.

Nog steeds bestaat nog weleens de misvatting dat LC een psychische ziekte is. Steeds meer studies tonen echter aan dat er bij LC-patiënten objectieve lichamelijke afwijkingen bestaan. Wel kunnen psychische klachten (zoals angst of depressie) voorkomen. Deze zijn echter vaak secundair, dus als gevolg van langdurige ziekte en het leven met invaliderende klachten, óf mogelijk te verklaren aan de hand van biologische processen. Kortom: Long COVID is een lichamelijke aandoening met soms psychische gevolgen, maar heeft GEEN psychische oorsprong.

In Figuur 1 staat een overzicht van de verschillende pathologische mechanismen die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van LC. Deze figuur toont een ingewikkeld schema met primaire en secundaire verstoringen van biochemische en cellulaire processen. Al deze processen kunnen elkaar versterken en ten slotte bijdragen aan aanhoudende en ernstige functiestoornissen en weefselschade. In onderstaande tekst worden alle onderdelen in deze figuur apart toegelicht.

Figuur 1 Pathologische mechanismen bij Long COVID (Al-Aly, 2024; Greenhalgh, 2024; Neys, 2024; Bar-Tana, 2025)

Primaire Biologische Mechanismen bij Long COVID

De pathologische mechanismen die ten grondslag liggen aan Long COVID zijn:

Secundaire Biologische Mechanismen

Deze primaire biologische mechanismen (virale persistentie, verstoord immuunsysteem en vaatwandontsteking met microstolsels) kunnen leiden tot weefselschade en diverse verstoorde functies in het lichaam. Deze secundaire mechanismen verklaren de grote verscheidenheid aan mogelijke symptomen bij LC.

Conclusie

Long COVID is niet één ziekte, maar een complex netwerk van onderling verbonden biologische verstoringen in het lichaam. Ook kan het per patiënt anders uitpakken, waardoor het klachtenpatroon van LC heel divers is. Na een infectie met het coronavirus (SARS-CoV-2) kan een vicieuze cirkel ontstaan, waarbij allerlei lichaamsprocessen verstoord raken en elkaar blijven versterken: door een verstoord immuunsysteem kan bij sommige mensen het ontstekingsniveau verhoogd blijven. Dit beschadigt weefsels zoals bloedvaten, spieren, zenuwen en andere organen, en kan ook leiden tot verstoorde functie van de mitochondriën, microstolsels en reactivatie van bestaande virussen. Deze continue ontstekingen in het lichaam leiden ook tot een verstoorde hypothalamus-hypofyse-bijnier-as, wat de afweer en hormoonbalans verder ontregelt. Hierdoor ontstaat een zichzelf versterkende cirkel, waarbij een reeks aan verstoringen elkaar in stand houdt. Meer onderzoek is nu nodig naar de onderlinge connecties tussen deze verstoringen om uiteindelijk deze vicieuze cirkel te kunnen doorbreken en LC-patiënten te kunnen genezen.

Bronnen

Afkortingen en begrippen

Selectie van webinars en videos

Aanvraag voor financiering indienen

Graag komen wij in contact met onderzoekers en goede ideeën.

Long Covid is een gezondheidscrisis die onze maatschappij miljarden kost. In Nederland alleen verkeren tienduizenden patiënten in een uitzichtloze situatie. Reguliere processen om wetenschappelijk onderzoek te financieren zijn te langzaam in relatie tot de urgentie die bij deze crisis past.

Wij geloven dat er op dit moment versneld veel goede onderzoeksideeën uitgevoerd moeten kunnen worden en stimuleren daarom:

  • pilotprojecten die richting kunnen geven aan groter onderzoek

  • internationale samenwerking, het in Nederland helpen accelereren of verdiepen van onderzoek dat in andere landen is gestart

We komen graag in contact met onderzoekers die financiering zoeken om pilotprojecten te starten, lopende onderzoeken te accelereren of aan willen haken op internationaal onderzoek.

Het moet gaan om biomedisch onderzoek, gericht op het vinden van de oorzaak, oplossing of behandelmethoden van Long COVID. 

In deze fase van onze Stichting kunnen we helpen met fondsenwerving voor projecten die snel kunnen starten met een donatie van €15.000 - €100.000.

Deel via onderstaande button je project(idee) en financieringsbehoefte. Snel en simpel. We bekijken aanvragen in cycli van 2 maanden (nov/dec, jan/feb, etc) maar komen in ieder geval binnen twee weken bij je terug met vervolgstappen.

Wie behandelt de aanvragen

De aanvragen zullen worden beoordeeld door de Beoordelingscommissie binnen de Wetenschappelijke Adviesraad. Het Bestuur beslist over vervolgstappen.

  • Je kan direct doneren op de “Wat kan je doen” pagina van deze website. Wil je als organisatie of particulier een grote donatie maken en heb je daarover vragen? Stuur ons graag een mail: info@stichtinglongcovid.nl

  • Donaties worden besteed aan klinisch en pre-klinisch biomedisch onderzoek in Nederland naar de oorzaken en behandeling van Long COVID. Een klein deel van het geld gaat naar onze organisatie, die volledig drijft op vrijwilligers.

  • Bij Long COVID blijven mensen na Corona maanden en zelfs jaren klachten houden: vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, benauwdheid, vergeetachtig, niet goed kunnen concentreren, smaak- en reukverlies en ga zo maar door. Veel Long COVID patiënten kunnen niet of nauwelijks meer werken, naar school gaan, of voor hun kinderen zorgen.
    Op deze website vind je nog meer informatie over de symptomen.