Ontregeld immuunsysteem, virus(deeltjes) nog aanwezig in het lichaam

Auteur: Eefje van ‘t Hof

Er is bewijs dat het virus (of delen) ervan, aanwezig blijft in het lichaam, en mogelijk het immuunsysteem blijft prikkelen. Het S1-eiwit (deel van het Spike-eiwit dat het virus gebruikt om aan cellen in het lichaam vast te hechten) is in Long COVID inmiddels meermaals aangetoond (3,4). Bij LC-patiënten die eerder een infectie doormaakten met bijvoorbeeld Epstein–Barr virus (ziekte van Pfeiffer) en humaan herpesvirus 6 (“de zesde ziekte”) werd een reactivatie van deze zogenaamde “slapende virussen” gezien (1,2).

Daarnaast zag men in verschillende studies bij LC-patiënten afwijkingen in de hoeveelheid of de functie van bepaalde type afweercellen (1,2). Ook wordt vermoed dat sommige afweercellen, monocyten, (een deel van) het genetisch materiaal van het virus bij zich blijven dragen. Daardoor lijken ze niet alleen (over)actief te blijven maar leven ze mogelijk ook langer (5). Door deze veranderingen gaan de afweercellen ook anders met elkaar en hun omgeving communiceren.  Dit doen ze onder meer met boodschappermoleculen, cytokinen genaamd. Inmiddels zijn veranderingen in verschillende soorten cytokinen veelvuldig gerapporteerd (5).

Evenals bij patiënten met Myalgische Encefalomyelitis/ Chronisch Vermoeidheidssyndroom (ME/CVS) ziet men bij LC-patiënten relatief vaak symptomen van het mestcelactivatiesyndroom (MCAS). Dit is een complexe aandoening van het immuunsysteem dat zich kenmerkt door hyperactieve mestcellen (immuuncellen) en gepaard gaat met klachten zoals huiduitslag, duizeligheid, hoofdpijn, buikpijn, moeheid en ademhalingsproblemen. (1) 

Verschillende studies toonden meervoudige orgaanschade na Covid-19. In een grote Engelse studie volgde men langdurig een groep patiënten na acute Covid-19 op mogelijke schade aan hart, longen, lever, nieren, alvleesklier en de milt.  Bij ca. 60-70% vond men schade aan één of meerdere organen. Dit verklaart dan ook de verscheidenheid aan LC-klachten. Deze orgaanschade schrijft men vooral toe aan reacties van het immuunsysteem en de inflammatie (ontsteking) die hierdoor overal in het lichaam kan ontstaan.  (1)

Bronnen

1.   Davis HE, McCorkell L, Vogel JM, Topol EJ. Long COVID: major findings, mechanisms and recommendations. Nat Rev Microbiol. 2023;21(3):133-146. doi:10.1038/s41579-022-00846-2

2.   Haque A, Pant AB. Long Covid: Untangling the Complex Syndrome and the Search for Therapeutics. Viruses. 2022;15(1):42. Published 2022 Dec 22. doi:10.3390/v15010042

3.   Swank Z, Senussi Y, Manickas-Hill Z, et al. Persistent Circulating Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 Spike Is Associated With Post-acute Coronavirus Disease 2019 Sequelae. Clin Infect Dis. 2023;76(3):e487-e490. doi:10.1093/cid/ciac722

4.   Craddock V, Mahajan A, Spikes L, et al. Persistent Circulation of Soluble and Extracellular vesicle-linked Spike Protein in Individuals with Post-Acute Sequelae of COVID-19 [published online ahead of print, 2023 Feb 9]. J Med Virol. 2023;10.1002/jmv.28568. doi:10.1002/jmv.28568

5.   Patterson BK, Francisco EB, Yogendra R, et al. Persistence of SARS CoV-2 S1 Protein in CD16+ Monocytes in Post-Acute Sequelae of COVID-19 (PASC) up to 15 Months Post-Infection. Front Immunol. 2022;12:746021. Published 2022 Jan 10. doi:10.3389/fimmu.2021.746021