Hormonale disbalans
Verschillende studies wijzen op een verband tussen Long COVID en hormonale disbalans, met name bij vrouwen.
Verlaagde cortisol- en groeihormoonspiegels
LC gaat vaak samen met afwijkingen in de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as) (Ach, 2024). Dit verklaart waarom veel LC-patiënten verlaagde niveaus hebben van cortisol: een hormoon gemaakt in de bijnier dat stressreacties, bloedsuiker en ontstekingen reguleert. Ook ziet men bij LC een tekort aan groeihormoon: gemaakt in de hypofysevoorkwab (ligt in de hersenen onder de hypothalamus). Dit hormoon stimuleert groei van spieren, botten en herstelprocessen. Deze verlaagde hormoonspiegels kunnen bijdragen aan klachten zoals vermoeidheid en cognitieve storingen.
Verlaagde spiegels vrouwelijke hormonen
Long COVID komt vaker voor bij vrouwen, vooral tussen de 40 en 60 jaar: precies de leeftijdsgroep waarin veel vrouwen in de perimenopauze zitten. Beide aandoeningen geven deels vergelijkbare klachten, zoals vermoeidheid, geheugenproblemen, slaapproblemen, somberheid, spier- en gewrichtspijn en veranderingen in menstruatie (onregelmatig, heviger of blijft weg).
Wat is de link tussen LC en vrouwelijke hormonen?
Louise Newson is huisarts in Engeland en internationaal erkend specialist op het gebied van de ‘overgang’ en hormoontherapie. Ze richtte de ‘Balance’-app en -website op, platforms die vrouwen ondersteunen met informatie over de overgang. Ze schreef een brochure (Newson, 2022) over het verband tussen Long COVID en vrouwelijke hormonen. Hieronder volgt een samenvatting.
In het lichaam bevinden zich ‘ACE2-receptoren’ (angiotensineconverterend enzym 2), waar het COVID-19-virus zich aan bindt om cellen binnen te dringen. Onderzoek liet zien dat in de eierstokken (zowel in de cortex als in het merg) relatief veel ACE2-receptoren aanwezig zijn (vergelijkbaar met ACE2-expressie in de longen) (Wu, 2021). Dit suggereert dat het COVID-19-virus mogelijk specifieke eierstokcellen kan aanvallen. Het gevolg hiervan zou kunnen zijn dat de eierstokken niet meer normaal functioneren, waardoor er minder hormonen worden geproduceerd, met name minder oestrogeen. Dit hormonale tekort kan leiden tot een verstoorde menstruatiecyclus of tot verschillende klachten die typisch zijn voor de overgang bij jongere vrouwen. Veel vrouwen ervaren ook een toename van LC-symptomen vlak voor of tijdens hun menstruatie, wanneer oestrogeen- en progesteronniveaus het laagst zijn (Newson, 2021). Een plotselinge daling van deze vrouwelijke hormonen kan ook een snellere of heftigere ‘overgang’ of perimenopauze veroorzaken dan wanneer een vrouw deze fase van nature doormaakt. Over het algemeen geldt dat vrouwen in de leeftijd van 40 tot 50 jaar al lagere vrouwelijke hormoonspiegels hebben. Hun eierstokken worden dan ook kwetsbaarder en hebben mogelijk minder kans op volledig herstel na een COVID-19-infectie. Om deze reden kunnen klachten die verband houden met lage oestrogeen- en testosteronspiegels blijven bestaan en zo Long COVID ontwikkelen.
Kortom: hormonale disbalans speelt een significante rol bij Long COVID, vooral bij vrouwen. Symptomen zoals vermoeidheid, cognitieve stoornissen en menstruatieveranderingen kunnen verband houden met verstoringen in (vrouwelijke) hormoonspiegels. Het herkennen en behandelen van deze disbalans kan een sleutel zijn tot herstel. Steeds vaker wordt daarom bij vrouwen in de perimenopauze hormoonvervangingstherapie (HRT) ingezet. Deze behandeling bestaat vaak uit zowel oestrogeen-, progestageen- als testosteronsuppletie en is bij verschillende vrouwen al succesvol geweest.